Triduum Paschalne

Najważniejszymi świętami dla każdego ochrzczonego nie są święta Bożego Narodzenia, ale Wielka Noc, podczas której objawiła się Boża miłość względem człowieka. Męka, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa z jednej strony są czasem pełnym smutku. Jednak, ze względu na zwycięstwo Pana Jezusa nad śmiercią, należą jednocześnie do najradośniejszych chwil dla chrześcijanina. Radość Zmartwychwstania poprzedza Triduum Paschalne. Czym jest? Jak je rozumieć? Na co zwrócić uwagę, by ten wyjątkowy czas nie minął niezauważony?

Cząstkę „tri” w słowie „Triduum” często odnosimy do trzech dni, starając się ich doliczyć od czwartku do soboty lub od piątku do niedzieli czyli Wielkiego Czwartku, Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty. Nie jest to prawidłowe odczytanie Triduum Paschalnego. Potrójna natura tego czasu nie odnosi się do liczby dni. Obchodzimy bowiem Triduum Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. To te trzy aspekty powinny nam towarzyszyć w rozważaniach czasu Triduum. Misterium Chrystusa Ukrzyżowanego rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej, by kontynuowane w Wielki Piątek, zakończyć się na mszy Wigilii Paschalnej.

Całość uroczystości Wielkiego Czwartku rozpoczyna Msza Krzyżma, którą sprawuje w Kościele Katedralnym biskup ze swoim prezbiterium. Podczas niej księża odnawiają przyrzeczenia kapłańskie i święcone są oleje, które będą używane w parafiach przez cały kolejny rok przy udzielaniu niektórych sakramentów.

W godzinach wieczornych rozpoczyna się Msza Wieczerzy Pańskiej, która różni się od innych uroczystych liturgii tym, że w czasie jej trwania, uroczyście śpiewa się hymn Gloria i towarzyszą temu, bicie dzwonów oraz ostatnie dźwięki organów. Drugim elementem spotykanym jedynie w Wielki Czwartek jest mandatum, czyli obrzęd obmycia nóg. Przewodniczący liturgii powtarza w ten sposób gest Jezusa, który w wieczerniku obmywał nogi swoim Apostołom. Ostatnim momentem, który wyróżnia Mszę Wieczerzy Pańskiej, jest przeniesienie Najświętszego Sakramentu do miejsca przechowywania tzw. „ciemnicą” – ołtarz adoracji.

W Wielki Pątek Kościół nie sprawuje nie tylko Eucharystii, lecz także innych sakramentów poza spowiedzią i namaszczeniem chorych. Centralny punkt tego dnia stanowi Liturgia Męki Pańskiej. Nastrój celebracji jest bezpośrednią kontynuacją stanu, w jakim zakończyła się Msza Wieczerzy Pańskiej. Otwarte tabernakulum i nagi ołtarz boleśnie przypominają o smutku Kościoła. Procesja w ciszy podchodzi przed prezbiterium, gdzie kapłan pada na twarz.

W liturgii słowa szczególne miejsce zajmuje opis Męki Pańskiej. W Wielki Piątek słuchamy zawsze opowieści św. Jana – jedynego spośród ewangelistów naocznego świadka śmierci Chrystusa. Kolejną częścią Liturgii Męki Pańskiej jest adoracja Krzyża. Po niej następuje czwarta część Liturgii  – obrzędy Komunii. Całość liturgii Wielkiego Piątku kończy procesja do Grobu Pańskiego. Najświętszy Sakrament umieszczany jest w monstrancji, którą okrywa się welonem.

„Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. Cisza wielka, bo Król zasnął”. Misterium Chrystusa Pogrzebanego to Wielka Sobota, w trakcie której Kościół nie sprawuje Eucharystii. Komunii świętej wolno udzielać tylko w formie wiatyku. Z nastrojem smutku i refleksji obecnym przy Grobie kontrastuje święcenie pokarmów, które także odbywa się w Wielką Sobotę.

Wigilia Paschalna, która rozpoczyna się po zachodzie słońca wliczana jest już w dzień następny, to jest w niedzielę. Bierze się to z tradycji żydowskiej, gdzie kolejny dzień rozpoczynał się po zapadnięciu zmroku. Jest to centralny moment Triduum Paschalnego. Celebracja Paschy rozpoczyna się późnym wieczorem w Wielką Sobotę, ale nie jest jej częścią.

Celebracja Misterium Paschalnego składa się z następujących części: Liturgia Światła, Liturgia Słowa, Liturgia Chrzcielna, Liturgia Eucharystyczna, (w niektórych wspólnotach parafialnych kończy procesja rezurekcyjna) i błogosławieństwo.

Liturgia Światła nawiązuje do symbolu światła, którym jest Zmartwychwstały Chrystus, światłość świata. Po procesji światła,  wykonuje się hymn Exsultet (orędzie wielkanocne) w którym zawiera się cała teologiczna symbolika paschału, jak i całej Wigilii Paschalnej oraz tajemnicy zmartwychwstania.

Ważną częścią Wigilii Paschalnej jest Liturgia Słowa, która przewiduje do dziewięciu czytań. Następnie przy śpiewie Litanii do Wszystkich Świętych, przechodzimy do uroczystej modlitwy poświęcenia wody i odnawiają przyrzeczenia, które ich rodzice złożyli w czasie chrztu.

Liturgia Eucharystyczna to część Wigilii Paschalnej, która przypomina część codziennej Mszy Świętej. Rozpoczyna się przyniesieniem darów, a kończy na Komunii Świętej. Na koniec udziela się uroczystego błogosławieństwa, zwieńczonego potrójnym Alleluja. Tradycyjnie, w wielu parafiach, procesja rezurekcyjna odbywa się w poranek niedzielny i stanowi uroczystą formą ogłoszenia światu, że Chrystus pokonał śmierć. Rozpoczyna się Okres Wielkanocny w Kościele katolickim. Pamiętajmy o pozdrowieniu Wielkanocnym:

Chrystus zmartwychwstał!”, na które się odpowiada słowami: „Prawdziwie zmartwychwstał!”

KATOLIK